Қиссаи бешумори пулҳо

Жанна Фео де ла Кроа, Дениз Назарова, Чолпон Жуманалиева, Айдар Ҷумабаев
Аксҳо

Пулҳо пораҳои ҷодугарӣ ҳастанд. Онҳо ҳамеша мақсаднок сохта ё барҳам дода мешаванд. Пулҳо ба монанди тирҳое мебошанд, ки дар як вақт ба ду самт ишора мекунанд. Аммо онҳо инчунин ба ғамхорӣ ниёз доранд ва одамон бо онҳо бо роҳҳои гуногун муносибат мекунанд: тиҷорат, дар болои купрукҳо рафтор кардан, пулҳо ба воситаи пайванд кардани одамон тавассути издивоҷ кӯмак мекунанд. Сохтан ва тахриби пулҳо дар канори дарёи Норин-Сирдарё ба муносибати одамон дар соҳилҳои гуногуни дарё таъсири ҷиддӣ мерасонад. Ҳар як пул саргузашти худро дорад.

Сохтмони пули овезон дар наздикии маркази вилоят Токтогул, 1960

Дере нагузашта пас аз ба охир расидани сохтмон, ин пулро обанбори Токтогул зер кард.

Архиви марказии давлатии ҳуҷҷатҳои кинематографӣ ва аксбардории Ҷумҳурии Қирғизистон

Акси пул, 1944. Ин пули понтонӣ дар доираи сохтмони сарбанди Фарҳод дар наздикии Бекободи Узбекистон хидмат мекард. Архиви марказии давлатии санадҳои кино, акс ва садои Ҷумҳурии Ӯзбекистон

Пули нав болои дарёи Норин дар Казарман, 1984. Архиви марказии давлатии ҳуҷҷатҳои кинематографӣ ва аксбардории Ҷумҳурии Қирғизистон.

Адҳам Аширов / Паром дар дарёи Сир / 2017

Бо паром мардум ба киштзорҳои худ дар ҷазира мерасанд (деҳаи Гулдинов, вилояти Намангони Узбекистон). Нархҳои паром дар соли 2016: пиёдагард — 700 сӯм (0,08 доллари ИМА), автомобил — 3000 сӯм, мошини боркаш калон — 12000 сӯм).

Ин пули понтонӣ яке аз қадамҳои аввалин дар роҳи бунёди сарбанди Қарокум дар соҳили Сирдарё, дар наздикии шаҳри таърихии Хуҷанди Тоҷикистон буд. Архиви марказии давлатии ҳуҷҷатҳои кино ва фонои Ҷумҳурии Ӯзбекистон.

Купруки овезон аз болои дарёи Норин. Архиви марказии давлатии ҳуҷҷатҳои кинематографӣ ва аксбардории Ҷумҳурии Қирғизистон . Пулҳо муносибатҳои мустаҳкам, аз ҷумла муносибатҳои назорат ва андозбандӣ байни шахсони алоҳида ва давлатҳоро тақвият медиҳанд.

Купруки автомобилгард тавассути Сирдарё дар водии Фарғона дашт ва минтақаҳои кишоварзиро дар атрофи шаҳри бостонии Аксикент (вилояти Намангон, Узбекистон) мепайвандад. Пулҳо на ҳамеша байни одамон робита барқарор мекунанд: меҳнати барои нигоҳдории онҳо сарфшуда аксар вақт беаҳамият мемонад.

Пул аз болои дарёи Атбашы  1937 / Архиви марказии давлатии ҳуҷҷатҳои кинематографӣ ва аксбардории Ҷумҳурии Қирғизистон. Ба бисёр чарогоҳҳои кӯҳӣ танҳо тавассути пул дастрасӣ мавҷуд аст: агар купрук вайрон карда шавад, он гоҳ чарогоҳҳои олиҷаноб истифода намешаванд.

Панорамаи Норин / 1968 / Архиви марказии давлатии ҳуҷҷатҳои кинематографӣ ва аксбардории Ҷумҳурии Қирғизистон.Пеш аз он ки пули Норин сохта шавад, ин ҷо муддати тӯлонӣ ҳамчун нуқтаи назорати тиҷорат бо Чин тавассути ағбаи Торугарт хидмат мекард ва гарнизони посбонони шоҳӣ дар ин ҷо ҷойгир буд.

Айбек Самаков / Тасаттык — маросими қурбонӣ дар канали Олтой / 2019

Тасаттык як маросими дастаҷамъонаи қурбонӣ аст, ки ҳар баҳор дар деҳоти қисми поёнии Сирдарёи Қазоқистон баргузор мешавад. Дар ин ҷо мардум ҷои мувофиқ — пули каналро интихоб карданд. Пас аз дуо гуфтан барои обҳои боровар ва пурбаракат, гов забҳ карда мешавад. Хуни ҳайвон бояд бо оби дарё тамос гирад. Баъзе унсурҳои ором кардани дарё мавҷуданд — одамон дуо мегӯянд, ки касе ғарқ нашавад — аммо гуфтугӯи бартаридошта исломӣ ин унсурҳоро рад мекунад.

Намуди умумии пули фавқулодда байни деҳоти Базар-Қӯрғон ва Советское Базар-Қӯрғон / 1987 / Архиви марказии давлатии ҳуҷҷатҳои кинематографӣ ва аксбардории Ҷумҳурии Қирғизистон.»Танҳо бо гум кардан шумо арзиши гумкардаро дарк мекунед.»

Гулзат Баялиева / 2016

 Купрук бо. Кизилҷар (Қирғизистон) ва с. Уч-Кургон (Узбекистон). Дар соли 2000 мақомоти Узбакистон тасмим гирифтанд, ки пулро дар робита ба ҳодисаҳои Ботканд ва шиддати Ҳаракати Исломии Узбакистон барҳам диҳанд. Пул то ҳол кор намекунад, аммо дар бораи эҳёи эҳтимолӣ сухан меравад.

«2500-солагии Ленинобод» /Г.С.Верховский, Е.Д.Ротенштейн, Г.Х.Хайдаров, С.Ш.Марофиев / Шаби Ленинобод / 1986 / Ифрон, Душанбе

Шаҳри бостонии Хуҷанд дар соҳили чапи Сирдарё ҷойгир буд, дар ҳоле ки соҳили рости он корношоям буд. Дар соли 1939 аввалин Нақшаи генералии ободонии Хуҷанд таҳия карда шуд, ки дар он меъмори ҷавони далер рушди соҳили ростро пешниҳод кард. Шаҳр ба соҳили рости Сир қадам гузошт ва дар соли 1960 ду пулро аз болои он партофт. Дар соҳили рост маҳаллаҳои нав ва инфрасохтори муосири шаҳрӣ ба вуҷуд омаданд. Бонкҳои рост ва чап ҳанӯз ҳам бо тасаввуроти сокинони маҳаллӣ фарқ мекунанд — соҳили чап худро кӯҳнатарин ҳисоб мекунад ва соҳили рост сокинони нав — ҳатто ба интихоби ҳамсарони оянда таъсир мерасонад.